د افغانستان د همبستكگة كگگوند
كؤنلاره او اساسنامه

وری ١٣٨٣

سريزه

حتى د نيمكگؤى دموكراسة په مهال هم افغانستان د نؤة ترتگولو وروسته پاتى هيوادونو كى شميرل كيده. له دوو لسيزو خگخه زياتى مودى كى د روسى شگكيلاك كگرو او كگوأاكگيانو واكمنى او بيا بربريت او ترهه كگرى، هيواد د نشتوالى په پوله درولى دى.

سره له دى چى په هيواد كى د «نؤيوال ترهه كگرى ضد تگلوالى» مداخلى او «اّيساف» ألكگيو د شتون له امله وضعيت يوخگه بدلون موندلى، خو بياهم د ولس اصلى ستونزى د پخوا په خگير پر حگاى پاتى دى:

افغانستان د ناكرارى، بى امنى، جكگؤى، د تگوپك سالارانو او د هغوى د قلمى پلويانو له زورزياتى خگخه حگوريإى؛ مليتى، قومى، سيمه ايزو، مذهبى او ژبنى توپيرونو دهيواد ملى يووالى زيانمن كؤى دى؛ لا تر اوسه هم أيرة خلكو او په تيره بيا شگحگو ته چى له بشرى حقوقو خگخه أيرو دردوونكو تيريو سره مخامخ دى خپل حگان خوندى نه شگكارى. داسى يو هيواد مونإ ته په ميراث پاتى دى چى د خلكو پراخه پركگنى ئى د مقاومت او سرشگندنيگ او د يو مليون خگخه لا زياتيگ قربانة په وركولو سره سره نه أوأة او نه د استوكگنى وؤ مناسبه سرپناه لرى او نه د شگوونى، روغتيا او د ژوندانه نورو لومؤنيو اّسانتياوو خگخه برخمن دى؛ اختلاس، بأو او واسطى تگول دولتى اركگانونه په سر اخيستى دى؛ د وينا اّزادى، مطبوعات او د كگوندونو جوؤيدل لا په تگيتگه كچه كشگى دى؛ په نؤة كشگى د كأوالو تر تگولو ستره برخه زمونإ له هيوادالو جوؤه شويده؛ په افغانستان كى د وروسته پاتى توليدى اؤيكو برلاسى او په پرديو پوري تؤلو ألو د شتون له امله، دا هيواد لا اوس هم د كورنى او نؤيواله ترهكگرو لپاره أيره مناسبه حگاله كگنگل كيإى؛ او په پاى كى، داسى يوه تگولنه لرو چى د وروستة نيمى پيؤة تاريخ يى د زورواكة، فاشيزم، ترهه كگرى او ناكردو په ترإمو كى تير شوى او هيخگكله يى د رشگتينى دموكراسى خوند ندى خگكلى. اوس بايد دا هيواد ودان او زمونإ كؤيدلى ولس د هوساينى، سوكالى او پرمختكگ سره اّشنا كؤو.

«د افغانستان د همبستكگة كگوند» د نوى افغانستان په هيله او ارمان چى د اقتصادى او تگولنيزى تل پاتى ودى، اّزادى، دموكراسى، برابرى او تگولنيز عدالت پربنستگ ولاؤ وى، جوؤ شوى دى. مونإ چى خپله دنده د بى شميره ناخوالو خگركگندول او تشريح كول نه بلكه د هغو پوره له منحگه وؤل او نيكمرغى ته رسيدل كگنگو، د لارى په كؤاو او ستونزو شگه پوهيإو او همدا أول پوهيإو چى زمونإ غوشگتنى نه د حگانكگؤو كسانو د هلوحگلو او نه هم يواحگى د يوه سازمان په هخگو ترلاسه كيداى شى. مونإ خپلو موخو ته د رسيدلو لپاره له حگانكگؤو كسانو او ألو سره په پراخ پيوستون باور لرو. له همدى امله «دافغانستان د همبستكگة كگوند» هر هيوادوال او هرى ألى ته چى د اّزادى او دموكراسة لپاره د زؤه له كومى او پريكنده مبارزه وكؤى په أيره مينه لاس وركوى.

موخى (اهداف)

١ـ خپلواك، اّزاد، دموكراتيك او نه بيليدونكى افغانستان چى په هغه كشگى تگول ولس پرته له هيخگ أول مليتى، جنسى، قومى، دينى، مذهبى، ژبنى او سيمه ايز توپير خگخه د پيوستون او سوكالى په روحيى، ژوند وكؤى.

٢ـ مونإ د داسى سياسى واكمنى د رامينحگ ته كولو غوشگتونكى يو چى ملى او ولسى ماهيت ولرى، كار د كار وؤكسانو ته وسپارى او پركگنوته حساب وركوونكى وى.

٣ـ د دموكراسى د بنستگونو جوؤول او پياوؤى كول او اغيزمن ملاتؤ؛ د بشر د حقوقو د اعلاميى او د ملكگرو ملتو د سازمان د منشور ملاتؤ؛ د هر راز حگوروني،‌شكنجي او وهلو تگكولو بنديز.

٤ـ «د افغانستان د همبستكگة كگوند» د داسي يو اقتصادي سيستم غوشگتونكى دي چي د عمومي رفاه، د ملي پانكگو د وديگ او د بهرنيو پانكگو د جلبولو تضمين كوونكى وي پدي شرط چي د هيواد د استقلال پر خلاف نه وي.

٥ـ د وروسته پاتى اقتصادى او كلتورى اؤيكو ؤنكگول او د تگولو زياركشگو او صنفى تگولنو د حقوقو ملاتؤ.

٦ـ «د افغانستان د همبستكگة كگوند» په داسى حال كى چى د افغانستان د تگولو خلكو دمذهبي عقيدو درناوى كوي، د هر أول تعصب او د وكگؤو مذهبى باورونو خگخه د ناوؤه كگتگى اخيستنى پاى ته رسول، د وسله والو ألو د خاينانه جكگؤو په بيؤه پاى ته رسولو او د تگولو جنكگى جنايتكارانو او ملى خاينانو د محاكمى او پريمانو پانكگو د ضبط او مصادريگ غوشگتونكى دى چيگ د ٢٥ كلنى جكگؤي په بهير كي يي را تگولي كؤي دي، هغه شمير هيوادوال چى د ناپوهة له امله او يا په زور، د ١٣٥٧ د غوايى له اوومى نيتگى خگخه وروسته د بيلابيلو شگكيلو اؤخونو په ليكو كشگى راغلى او پخپلو تيروتنو پوه شوي وي، د بخشگلو وؤ بولى.

٧ـ د وسله والو ألو سراسرى او پرته له قيد او شرطه بى وسلى كول، د داسى ملى اردو او ملى پوليسو جوؤونه چى د ملى وحدت ضد تگولو اؤيكو خگخه سپيخگلى وى.

٨ـ «د افغانستان د همبستكگة كگوند» پداسي حال كي چي د نورو هيوادونو سره د سوله ايز ژوند د اصولو پر بنستگ د دوستانه اؤيكو تگينكگتيا او د خپل ناپيلتوب تاريخي دريحگ د ساتلوغوشگتونكى ديگ، په كورنيو چارو كيگ د نورو هيوادونو هر راز لاس وهنه مردوده بولي.

«د افغانستان د همبستكگة كگوند» د روسيى هيواد د جكگؤى په غرامت وركولو او د افغانستان خگخه د كرل شوى ماينونو په پاكولو مكلف كگنگى.

٩ـ «د افغانستان د همبستكگة كگوند» پداسي حال كيگ چيگ يو پر بل باندى د هيوادونو دهر راز تيري مخالف ديگ، د خلاصون لپاره د ملتونو د اّزادي غوشگتونكو غورحگنكگونو ملاتؤ د خپلو دندو خگخه كگني.

١٠ـ په هر حگاى كى د هر أول تروريزم پر ضد بنستگيزه او پرله پسى مبارزه او زمونإ له هيواد خگخه د تروريزم د بهرنيو پلويانو لاس لنأول.

١١ـ د شگحگى او نارينه د برابرة پر بنستگ د شگحگو د حقوقو ملاتؤ.

١٢ـ مخدره موادو د كشگت، توليد، قاچاق، رواجولو او استعمالولو د جرؤو ايستل.

١٣ـ د اجبارى لومؤنة شگوونى او روزنى مناسب شرايط برابرول، وؤيا منحگنى او لوؤه زده كؤه، روزنه، كار او د ماشومانو، زلميانو، ميرمنو او نارينه وو روحى او حگانى هوساينه او همدا أول د جنسى زورزياتى او ناوؤه كگتگو اخيستنو، د ماشومانو د قاچاق او ستونحگمن كار پر ضد پريكنده مبارزه.

١٤ـ خلكو ته وؤيا روغتيايى اّسانتياويگ برابرول، د دولت تگيتگ رتبو مامورينو، شگوونكو او كاركگرانو ته د ژوند د مناسبو شرايطو برابرول.

١٥ـ مخكشگ هنر ته د وديگ وركولو هخگه او هنرمندانو ته د شگه ژوند د شرايطو برابرول؛ په تگول هيواد كي د ورزش لمسول او رواجول د لازمو امكاناتو له لوريگ ورزش كارانو او په حگانكگؤي توكگه پيغلو او حگلميانو ته.

١٦ـ «د افغانستان د همبستكگة كگوند» د غلو او قاچاق كوونكو د لوتگمار خگخه د موجودو لرغونو اّثارو ساتنه، د زيانمنيدونكو اّثارو بيا جوؤونه، د لوتگ شوو تاريخي اّثارو راتگولول او بيا سپارنه د خپلو دندو خگخه كگني.

١٧ـ كوچيانو دپاره د ژوند د مناسبو شرايطو برابرول، د هغوي روغتيا، زده كؤيگ او ميشته كولو ته رسيدنه، د بيحگايه شوو بيا پرحگاى كولو ته پاملرنه، د شخؤو حل او د هغوي خگخه اقتصادي ملاتؤ ترخگو وكؤايگ شي پر خپلو پشگو ودريإي.

١٨ـ د هيواد معلولينو، معيوبينو، د شهيدانو وارثينو، ميرمنو او بى سرپرسته ماشومانو لپاره د وؤيا شگوونى او زده كؤى مناسب شرايط برابرول.

١٩ـ د متقاعدينو او د پاخه عمر خاوندانو ژوند ته هر اؤخيزه او كلكه پاملرنه او د هغوى حقوق وركول.

٢٠ـ د هيواد اساسى قانون په اوسنيو شرايطو كشگى سره د حگينى نيمكگؤتياوو يو مخ په وؤاندى كگام كگنگو او خپل فعاليتونه او كؤنى د هغه په چوكاتگ كشگى تنظيموو او د بى پرى او عادلانه پلى كولو غوشگتنه يى كوو.

اسـاسـنـامـه

لومؤى فصل

د غؤيتوب شرايط، د غؤو حقوق او دندى

١ـ زمونإ هر هيوادوال پرته د جنس، مليت، مذهب، ژبى، سيمى او سياسى سابقى خگخه چى د ١٨ كلنى عمر يى پوره كؤى وى، د بل كگوند غؤيتوب ونلرى او حگان «د افغانستان د همبستكگة كگوند» كؤنلارى،اساسنامى او د پريكؤو پلى كولو ته ژمن وبولى، پدى شرط چى ملى خيانت او جنايت كشگى يى لاس نه وى درلودلى كولاى شى « د افغانستان د همبستكگة كگوند » د غؤيتوب وياؤ لاس ته راوؤى.

٢ـ د غؤيتوب منل د غوشگتونكى د غوشگتنليك او د اؤوندى خگانكگى د رهبرى شورا د دوه غؤو په منلو سره ترسره كيإى.

٣ـ هر غؤى پرته د كوم توپير خگخه د نيوكى، وؤانديز او همدا أول «دافغانستان د همبستكگة كگوند » هر مقام ته د تگاكلو او تگاكل كيدو حق لرى.

٤ـ هر غؤى بايد د غؤيتوب حق وركؤى (لإتر لإه د مياشتنى عايد خگخه په سلو كشگى يوه) او نورو مادى او معنوى كومكونو له پلوه «د افغانستان د همبستكگة كگوند» سره مرسته وكؤى.

٥ـ «د افغانستان د همبستكگة كگوند» هر غؤى بايد د هيواد د نورو وطنپالو كسانو په جلبولو كشگى چى په هر مليت، قوم، قبيله، سيمى، دين او مذهب پورى اؤه ولرى هخگه وكؤى او په تگولنه كشگى د دموكراسة د ارزشگتونو خوريدلو او ملاتؤ لپاره هلى حگلى وركؤى.

٦ـ «د افغانستان د همبستكگة كگوند» د غؤى توب خگخه كگوشگه كيدل هغه ته د راتكگ په خگير داوطلبانه او اّزاد دى.

٧ـ «د افغانستان د همبستكگة كگوند» د اصولو خگخه د سرغؤونى په صورت كشگى هر غؤى وروسته له خبرولو، توصيى، اخطار او د تعليق پؤاونو خگخه د اؤوندى شورا په وؤانديز او د دوه كگامه لوؤى شورا په منلو سره «د افغانستان د همبستكگة كگوند» خگخه ايستل كيإى. د تعليق موده بايد له دريو مياشتو زياته نشى.

د قصدى سرغؤونى او «د افغانستان د همبستكگة كگوند» ته د پام وؤ خيانت په صورت كشگى نه يواحگى اخراج بلكه تر قانونى خگارنى لاندى هم نيول كيإى.

د اخراج شوى غؤى شكايت د «د افغانستان د همبستكگة كگوند» د حقوقو او خگارنى ادارى لخوا تر خگيؤنى لاندى نيول كيإى.

دويم فصل

تشكيلات

الف: د تشكلاتو د رهبرى اركگانونه د صلاحيتونو د ترتيب له پلوه په دى أول دى:

١ـ عمومى شورا
٢ـ مركزى شورا
٣ـ اجرائيه شورا
٤ـ د اجراييه شورا دايمي كميتگه
٥ـ ولايتى شوراكگانى
٦ـ شگارى شوراكگانى
٧ـ ناحيوى شوراكگانى
٨ـ د ولسوالى شوراكگانى
٩ـ د كوچيانو شوراكگانى
١٠ـ سيمه ايزه شوراكگانى
١١ـ د كأوالو شوراكگانى (د ولايتى شوراكگانو معادل)

١ـ عمومى شورا: د رهبرى تر تگولو لوؤ اركگان دى چى غونأه يى د اكثريت غؤو په كگأون په هر كال كشگى يو حگل رابلل كيإى. دا شورا د مركزى شورا د غؤو، د ولايتى شوراكگانو د غؤو او د كأوالو شوراكگانو (په اوسنى شرايطو كشگى) د غؤو خگخه جوؤه شوى.

عمومى شورا د اساسى مسائلو پلى كولو په ترخگ كشگى د كؤنلارى، اساسنامى، اصلى سياستونو وؤاندى كول او انأول، د اّرم او «د افغانستان د همبستكگة كگوند» د نوم تصويبولو صلاحيت او د مركزى شورا د كؤنو او فعاليتونو خگارنه په غاؤه لرى. دعمومى شورا رييس چى د مركزى شورا او اجرائيه شورا رييس هم دى او د هغه دوه مرستيالان د دى شورا لخوا د يوه كال لپاره تگاكل كيإى. دا شورا، مركزى شورا تگاكى او د دوو جلسو ترمنحگ خپل صلاحيتونه ورسپارى.

٢ـ مركزى شورا: د عمومى شورا د دوو جلسو تر منحگ «د افغانستان د همبستكگة كگوند» د رهبرى دنده په غاؤه لرى. د غؤو شمير يى ٥٥ تنه دى او د اؤتيا په صورت كشگى أيريدلى شى. د شورا جلسى د اكثريتو غؤو په كگأون په هرو شپإو مياشتو كشگى يو حگل او د اؤتيا په صورت كشگى د لنأى مودى خگخه وروسته هم رابلل كيداى شى. دا شورا د خپلو غؤو خگخه اجرائيه شورا تگاكى.

٣ـ اجرائيه شورا: د مركزى شورا د دوه جلسو تر منحگ د «د افغانستان د همبستكگة كگوند» د رهبرى دنده په غاؤه لرى او د مركزى شورا په وؤاندى مسووله كگنگل كيإى. د غؤو شمير يى ٢١ تنه دى. جلسه يى د أيرة غؤو په كگأون هريگ دوه مياشتى وروسته او د اؤتيا په صورت كشگى د لنأى مودى خگخه وروسته هم رابلل كيداى شى. د مركزي شورا د بيؤنى جلسي رابلل د اجراييه شورا په صلاحيت كى دى.

٤ـ د اجراييه شورا دايمي كميتگه: د رييس، دوو معاونانو او د اجراييه شورا د خگلورو تگاكل شوو غؤو خگخه جوؤه شوي ده چي د اؤونديگ شورا د دوو جلسو تر منحگ ورحگني كارونه پرمخ بيايي. دا كميتگه د اجراييه شورا په وؤانديگ مسووله ده.

٥ـ ولايتى شوراكگانى: د ولايت د مركز د ناحيو او د اؤوندو ولسواليو د تگاكلو استازو خگخه جوؤى شوى.

٦ـ شگارى شوراكگاني: د شگار د ناحيو د تگاكلو استازو خگخه جوؤى شوى.

٧ـ ناحيوى شوراكگانى: د ناحيى د تگاكلو استازو خگخه جوؤى شوى.

٨ـ د ولسوالى شوراكگانى: د سيمى شوراكگانو او د ولسواليو د مركز د استازو خگخه جوؤى شوى.

٩ـ د سيمى شوراكگانى: د كلو او بانأو د تگاكلو استازو خگخه جوؤى شوى.

ب:ـ د عمومى شورا د رييس صلاحيتونه:

ـ د اجرائيه شورا د بيؤنيو جلسو بلنه.

ـ د اجرائيه شورا د اكثريت په تاييد سره «د افغانستان د همبستكگة كگوند» دمسوولينو ليري كول او كگمارل.

ـ د اجرائيه شورا د اكثريت په تاييد د وياند تگاكل.

د رييس او د هغه د دوه مرستيالانو د نشتوالى په صورت كشگى اجرائيه شورا د خپلو غؤو خگخه يو تن د لنأ مهال رييس په توكگه تگاكى.

د رييس ليرى كول د عمومى شورا د دريو برخو خگخه د دوه برخو غؤو په رايو او د هغه د مرستيالانو ليرى كول د اكثريت غؤو په رايو شونى ده. د عمومي شورا رييس د مؤينى يا استعفا په صورت كيگ د مرستيالا نو خگخه يو تن د حزب رهبري د عمومي شورا تر رابللو پوريگ په غاؤه اخلي. دغه موده بايد له دريو مياشتو زياته نشى.

ج ـ «د افغانستان د همبستكگة كگوند» د غؤيتوب خگخه كگوشگه كيدل هغه ته د راتكگ په خگير داوطلبانه او اّزاد دى.

په تگولو برخو كشگى د مسئلو او ناندريزه چارو پريكؤه د أيرة رائى په پام كى نيولو سره ترسره كيإى.

دـ مركزى شورا د لاندى اركگانونو خگخه جوؤيإى چى تگول د مركزى شورا او د دوو جلسو په منحگ كيگ ييگ اجراييه شورا او د هغيگ د دايمي كميتگيگ په وؤاندى مسوول دى:

١ـ د تشكيلاتو اداره
٢ـ فرهنكگى اداره(تبليغات،خپرونى،ورزش، هنر)
٣ـ مالى اداره
٤ـ ملى او نؤيوالو اؤيكو اداره
٥ـ د ميرمنو د چارو اداره
٦ـ د تگولنيزو خدمتونو اداره
٧ـ د كأوالو د چارو اداره
٨ـ د حقوقو او خگارنى اداره
٩ـ د پوهنى او حگوانانو د چارو اداره
١٠ـ د اصنافو د چارو اداره