د پارلماني تگاكنو له پاره تگاكل شويگ نيتگه ورحگ په ورحگ رانژديگ كيإي خو هغه ستونزيگ او خنأونه چيگ د تگاكنو مخنيوى كوي، لا پر حگاى ولاؤيگ دي. د خلكو د اراديگ د ريشگتيني ممثل پارلمان رامنحگ ته كولو له مخيگ كه دغه ستونزيگ پاكيگ نشي، راتلونكى پارلمان به خامخا په عمده أول د جنكگ سالارانو، جنايتكارانو او قاچاقبرانو خگخه جوؤيإي او هغه خگه به پكشگيگ حگايگ ونلري چيگ د خلكو د اراديگ تمثيل او يا د دموكراسة مظهر بلل كيإي.
· د امنيت مسئله: لا تر اوسه پوريگ د هيواد په يويگ سيميگ كيگ هم بشپؤ امنيت نشته. تگوپك سالاران د خلكو په برخليك حاكم دي. زيات شمير واليان او ولسوالان، چيگ د هيواد اداري چاريگ په مستقيم أول پر مخ بيايي، يا پخپله جنكگ سالاران دي او يا د هغوي په سپارشگتنه د مصلحتونو له مخيگ په دندو كگومارل شوي دي په ديگ مانا چيگ د افغانستان خلك لا تر اوسه پوريگ د جنكگ سالارانو په لاس كيگ برمته دي؛ پارلماني تگاكنو ته كانديد د كمپاين په اوإدو او د راييگ اخيستنيگ په وخت كيگ نيغ په نيغه له دغو تگوپكوالو سره مخامخ كيإي او هيخگوك يا هيخگ داسيگ مرجع نشته چيگ د غيرمسلح كانديد او يا د راييگ وركوونكو د خوندي ساتلو تضمين وكؤاى شي؛ كه تگوپك سالاران د جمهوري رياست تگول تگاكنو كيگ په لاس وهنو او د خلكو په ويرولو وتوانيدل، پارلماني انتخاباتو كيگ ييگ دغه راز ناوؤه كگتگيگ اخيستنيگ ته لا زياته او خگو چنده زمينه برابره ده. د تگوپك سالارانو او د هغوي د كگتگو ساتونكو په موجوديت كيگ نه د خلكو استازي پارلمان ته د ننوتلو چانس لري او نه هم د سيمه ايزو شوراكگانو ٦٢٥٠ خگوكيو د لاس ته راوؤلو.
· دDDR پروسه، چيگ هيله كيد له پارلماني تگاكنو ته به لازم شرايط برابر كؤي، په ديگ اؤه شنأه پاتيگ ده. دا پروسه لا تر اوسه يوازيگ د هغو درنو وسلو په راتگولولو بوخته ده چيگ په جهادي قطعاتو كيگ د موجودو وسله والو په لاس كيگ سرويگ شوي دي. حال دا چيگ هيواد ته له بهرنيو هيوادونو خگخه د راغلواو له دولتي أيپوكگانو خگخه د غلا شوو وسلو اصلي شميره چيگ په پتگو حگايونو كيگ زيرمه شوي د دفاع د وزير په وينا تر ديگ هم خگو خگو چنده زياته ده. او بيا چيگ DDR سل په سلو كيگ د تگولو درنو وسلو په راتگولولو بريالى هم شي، د تگاكنو په اؤه كگواشگ له منحگه تلاى نشي. تجربيگ شگودليگ ده چيگ تگوپكسالاران او تروريستان د هر سؤي د تهديد يا ترور له پاره له توپ او تگانك يا توغندي خگخه كار نه اخلي، د انسان وژنه د سپكيگ وسليگ او ماين كار دى چيگ له بده مرغه راتگولول ييگ لا تر اوسه پوريگ DDR ته په جدي توكگه مطرح شويگ هم نه دى. تر اوسه پوريگ يوازيگ٢٣٠٠٠ ميله سپكه وسله راتگوله شويگ ده په داسيگ حال كيگ، چيگ هيگواد كيگ د موجوديگ سپكيگ وسليگ اصلي شميگره د سلكگونو زرو خگخه كمه نه ده.
· د زيات شمير جنكگي جنايتكارانو او قاچاق وؤونكو له أليگ خگخه لا تر اوسه پوريگ يو هم محاكمه خگه چيگ محاكميگ ته نومول شوى هم نه دى. د دولت له تشكيل خگخه بهر او د دولتي تشكيل دننه په مختلفو سطحو كيگ أير داسيگ كسان شته چيگ د استازيتوب او چارواكي پر حگاى بايد د جنايتكار يا ديگ ته ورته نورو تورونو خگخه د خپل حگان سپيناوى وكؤي او يا ييگ سزا وويني. شگكاره ده چيگ دغه راز تورن كسان او په تيره بيا هغه چيگ د خپليگ خوشگيگ دولتي خگوكيو په تر لاسه كولو بريالي شوي نه دي، پارلمان هم خپل موروثي حق كگنگي او په تگول توان پارلمان ته د ننوتلو هخگه كوي. د دوي مخه به خگوك او له كوم قانوني جواز سره ونيسي؟ په لنأيگ موديگ كيگ د پارلماني تگاكنو په صورت كيگ شگكاره نه ده چيگ په قانون بايد ستركگيگ پتگيگ شي كه په جنايت؟
· د تگول تگاكنو له پاره د دقيقيگ احصاييگ شتون د امنيت په شان ضروري شرط كگنگل كيإي. له ديگ خبريگ كه تير شو چيگ هيخگكله هم په افغانستان كيگ رشگتيني او بشپؤه سرشميرنه نده تر سره شويگ. د جمهوري رياست تگول تگاكنو كيگ او له هغيگ خگخه وروسته هم سرشميرنه د جنكگ سالارانو د ؤانده تعصب او د هغوي په وؤانديگ د جوؤجاؤي او مصالحيگ د سياست شگكار شويگ ده. د كندهار او حگينيگ نورو ولايتونو كگزارشونه خگركگندوي چيگ روانيگ احصاييگ اخيستنيگ هم يا درواغجنيگ دي او يا هم أير ناولي لاسونه پكيگ كار كوي. قانون خگركگندوي چيگ د تگول تگاكنو تر سره كولو له پاره بايد ١٢٠ ورحگيگ د مخه د احصاييگ اخيستنيگ خبره بشپؤه شوي وي، حال دا چيگ د رشگتينيگ سر شميگرنيگ كار لاتر اوسه پيل شوى هم نه دى.
· كگنگ شمير هيوادوال د جمهوري رياست په تگول تگاكنو كيگ د كارتونو په اخيستلو نه ديگ توانيدلي چيگ په سر كيگ ييگ د طالب، القاعديگ او يا حگيني محلي قومندانانو له خوا امنيتي ستونزيگ دي، همدغه راز له مهاجرت خگخه راستنو شوو هيوادوالو او هغو كسانو چيگ يا د انتخاباتو په اهميت نه وو پوهيدلي او يا هم د سيمه ايز دود دستور په لومو كيگ راكگير وو په تيره بيا شگحگو، دغه كارتونه نه دي ترلاسه كؤي او حگيني كسان بيا داسيگ هم شته چيگ د يوه پر حگاى ييگ خگو كارتونه اخيستلي دي، لا تر اوسه پوريگ د نوو كارتونو د ويشلو او د اضافي كارتونو د باطلولو په اؤه كوم طرزالعمل تشريح شوى نه دى.
· د انتخاباتي حوزو، ولسواليو او ولايتونو تر منحگ سرحدونه تگاكل شوي نه دي.
· د ١٨ كانديدانو له پاره د انتخاباتو پخواني كميسيون د خپلو تگولو هلو حگلو سره سره د درغليو او ناخوالو رامنحگ ته كيدلو په پوره مخنيوي بريالى نه شو. نو نوى كميسيون چيگ له جوؤشگت خگخه ييگ د كگوتو په شمير ورحگيگ تيريإي، هم ييگ غؤي نوي دي او هم په انتخاباتي چارو كيگ د كار تجربه نلري خگرنكگه كولاى شي د انتخاباتو تگاكل شويگ نيتگيگ پوريگ د زركگونو كانديدانو له پاره د تگاكنو مناسب شرايط برابر كؤي؟
